Regionale zorgcoördinatie is essentieel om toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige acute zorg voor de toekomst te waarborgen. Niet voor niets schrijft het Integraal Zorgakkoord (IZA) voor dat elke regio hiermee aan de slag gaat. “Als een van de eerste pilotregio’s loopt Midden-Nederland voor de troepen uit”, vertelt Lisanne Stijl, senior adviseur bij Q-Consult Zorg. “Hier is een goed werkende projectorganisatie neergezet, waarin diverse partijen op drie onderdelen samenwerken: triage, zorgbemiddeling en informatievoorziening.” “Een belangrijke meerwaarde van de samenwerking tussen ketenpartners in de acute zorg is dat je acute hulpvragen dan met een bredere blik kunt beoordelen”, vult haar collega Erik den Teuling aan. “Dit vergroot de kans dat iemand in één keer naar de juiste plaats gaat en door de juiste zorgprofessional wordt geholpen. Bovendien wordt in landelijke en regionale projecten toegewerkt naar realtime inzicht in de beschikbaarheid van tijdelijke bedden in de regio. Dat maakt het organiseren van de vervolgzorg een stuk minder tijdrovend.” 

Belangen en ambities 

De ervaringen van de eerste pilotregio’s helpen inmiddels ook andere regio’s op weg. Ondertussen kijkt ZCC Midden-Nederland vooruit: van de stap van projectorganisatie naar een toekomstbestendige zorgcoördinatieorganisatie. Om deze overgang in goede banen te leiden, schakelde het ROAZ (Regionaal Overleg Acute Zorgketen) eind 2023 Q-Consult Zorg in. Lisanne: “In deze fase komen nieuwe vraagstukken op: hoe regelen we de governance, welke samenwerkingsvorm kiezen we, hoe verloopt straks de besluitvorming? Welke organisatorische en juridische structuur past daarbij? Hoe regelen we de bemensing en de financiën goed met elkaar? Blijven we de activiteiten op één locatie organiseren? Ook inhoudelijk spelen er dilemma’s, met name rondom de scope en de inbreng van ketenpartners in het ZCC. De samenwerkende organisaties hebben hier elk hun eigen beelden bij met hun eigen belangen en ambities. Daarom heeft het ROAZ-bestuur ons gevraagd te adviseren over de doorontwikkeling van zorgcoördinatie en de organisatieontwikkeling. Eind 2024 heeft het ROAZ ons gevraagd te ondersteunen bij de transformatieaanvraag zorgcoördinatie. Het is erg stimulerend om samen met alle ketenpartners in de spoedzorgketen te werken aan de kwaliteit en continuïteit van acute zorg, rekening houdend met individuele organisatiebelangen.” 

Het net ophalen 

Met die opdracht ging Q-Consult Zorg aan de slag. Eind 2023 met de vraagstelling rondom de doorontwikkeling van de projectorganisatie en de governance. In 2025 samen met alle ketenpartners met de daadwerkelijke uitwerking van het transformatieplan. Lisanne: “We hebben eerst breed het net opgehaald via gestructureerde interviews. Zo hebben we gesprekken gevoerd met alle bestuurders van de betrokken organisaties: wat zijn jullie ideeën? Wat zien jullie als de volgende stap? Vervolgens hebben we beleidsmedewerkers gesproken en natuurlijk ook medewerkers van het ZCC: hoe werkt de zorgcoördinatie in de praktijk? Waar lopen jullie tegenaan? Wat is nodig? Al die informatie en beelden hebben we bij elkaar gebracht, geanalyseerd en tegen elkaar afgewogen om tot een advies te komen. We hebben uitgangspunten geformuleerd voor een governancemodel en een plan van aanpak op hoofdlijnen opgesteld voor de komende jaren om het ZCC door te ontwikkelen en verder te professionaliseren.”

Drie cirkels 

Het adviesrapport maakt onder andere helder welke inhoudelijke keuzes de samenwerkende partijen te maken hebben en wat dan de gevolgen zijn. “Daarin onderscheiden we drie cirkels”, zegt Erik. “De eerste is de kern waarvan iedereen zegt: dit hoort erbij. Bijvoorbeeld acute triage van complexe zorgvragen in de avond en het weekend. De buitenste cirkel omvat taken waarvan iedereen vindt dat ze niet in het ZCC thuishoren. Zoals eenvoudige zorgvragen overdag die monodisciplinair afgehandeld kunnen worden. De tussenring is het interessantst, want daar zitten de mogelijkheden waarover de beelden uiteenlopen. Denk aan uitbreiding met de coördinatie van revalidatiezorg. Als je inzicht hebt in de capaciteit van de ziekenhuis- en de tijdelijke bedden, zou je dat goed vanuit het ZCC kunnen regelen. Maar het is geen acute zorg. Of denk aan 112. Een aanzienlijk deel van de meldingen dat hier binnenkomt, gaat over zorg. Een brede triage zou dan handig zijn. Vanuit zorg zijn er goede argumenten om de ambulancedienst te integreren, maar vanuit orde en veiligheid wil je die óók dicht bij de brandweer en de politie houden.” 

Knopen doorhakken 

Alle ketenpartners zijn ervan doordrongen dat geïntegreerde, multidisciplinaire zorgcoördinatie bijdraagt om de acute zorg met elkaar overeind te houden. Maar hoe je dat organiseert, is nieuw en ingewikkeld. Lisanne: “Daar helpt het soms om samen met een externe partij het speelveld te verkennen en opnieuw in te richten. Een partij zonder oordeel, maar met kennis van zaken die alle relevante informatie bij elkaar brengt en 'dilemma’s' bespreekbaar maakt. Dat is een rol die ons goed past en die wij graag op ons nemen.” 

Transformatieplan Zorgcoördinatie Midden-Nederland 

Als vervolg op het advies in het adviesrapport, is een transformatieplan ontwikkeld. Waar het advies ingaat op het ‘wat’, gaat het transformatieplan veel meer in op het ‘hoe’.  

In twee stuurgroepen met deelnemers van alle betrokken ketenpartners, ‘Acute zorgvraag inwoner’ en ‘Zorgbemiddeling’, is er een zorgvuldig proces gelopen om de transformatie naar zorgcoördinatie uit te werken. Onder aansturing van Alice Derks (interne projectleider) en begeleid door een kernteam, ondersteunde Q-Consult Zorg in dit proces. Ondersteuning hield onder andere in: het voorbereiden van bijeenkomsten met ketenpartners, het samen schrijven van de transformatieaanvraag en het opstellen en onderbouwen van de financiële aanvraag. Alle ketenpartners in het AB ROAZ zijn nauw betrokken bij de uitwerking. Alle ketenpartners committeren zich dan ook aan de transformatie naar zorgcoördinatie. Het transformatieplan zorgcoördinatie met de bijbehorende middelen ligt eind augustus 2025 voor finale beoordeling voor bij zorgverzekeraars. Er breekt een mooie nieuwe fase aan waarin verder gebouwd kan worden aan zorgcoördinatie en aan de toekomst van de acute zorg.