Oplossingen vermindering administratieve lasten in langdurige zorg en jeugdzorg

Onderzoek administratieve lasten

In de Tweede Kamer is eind 2015 een motie van de leden Van der Staaij en Bruins Slot aangenomen. Zij verzoeken de regering te bevorderen dat zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten werken aan standaardisatie van inkoop-, kwaliteits- en facturatie-eisen. Om dit mogelijk te maken is Q-Consult Zorg gevraagd oplossingen te onderzoeken om de administratieve lasten voortvloeiend uit de contractering en verantwoording van de Wlz, Zvw wijkverpleging, Wmo 2015 en Jeugdwet te beperken. Hierbij wordt de volgende definitie gehanteerd voor het begrip administratieve lasten: “De werkzaamheden die gepaard gaan met het verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen van informatie gericht op eisen die voortvloeien uit de contractering van zorg en ondersteuning.” Om tot oplossingen te komen die breed worden gedragen, zijn vier fases doorlopen:

• In fase 1 zijn door middel van een literatuuronderzoek en casestudy de knelpunten met betrekking tot administratieve lasten geïnventariseerd.
• Deze knelpunten zijn in fase 2 beoordeeld en gewogen aan de hand van een enquête en werkgroepen met zorgaanbieders.
• In fase 3 zijn oplossingen gekozen met draagvlak als criterium. Hiervoor zijn denktank- en validatiesessies ingezet.
• Tot slot is het rapport opgesteld in fase 4. Meer dan 200 zorgaanbieders hebben aan het onderzoek meegewerkt.

Effecten van de hervorming

Op basis van het onderzoek kan geconcludeerd worden dat de hervorming in de langdurige zorg gewenste en ongewenste effecten met zich mee heeft gebracht. De zorgverlening ’aan de voorkant’ is aan het verbeteren. Zo wordt de zorg meer geleverd vanuit de vraag van de cliënt, is sprake van ambulantisering en is meer aandacht voor preventie en innovatie. Daarentegen is ’aan de achterkant’ een aantal ongewenste transitie-effecten opgetreden dat heeft gezorgd voor een toename van de administratieve lasten. Met name in de Wmo en de Jeugdwet worden de administratieve lasten als hoog bestempeld. De knelpunten zitten met name in het einde van de keten bij het berichtenverkeer, de productieverantwoording en de accountantscontrole. Zorgaanbieders geven daarnaast aan dat deze lasten niets toevoegen aan het behalen van de doelen van de hervorming.

Oorzaken hoge administratieve lasten

Het onderzoek laat de volgende oorzaken zien voor de hoge administratieve lasten:

• De hoofdoorzaak blijkt de diversiteit in contractering en monitoring per gemeente. Zorgaanbieders ervaren administratieve lasten omdat de (gevraagde) gegevensuitwisseling ten behoeve van de verantwoording niet in lijn ligt met de bekostiging.
• In het SIRA-onderzoek, het CPB-rapport en NBA-brieven worden randvoorwaarden beschreven om een toename van de administratieve lasten te beperken, zoals het  standaardiseren van de voorfinanciering door gemeenten. Deze randvoorwaarden zijn vooralsnog niet overal ingevuld, wat leidt tot een stapeling van controles met toenemende administratieve lasten als gevolg.
• Voor veel zorgaanbieders én gemeenten is door de transitie hun complete speelveld veranderd. Zij moeten de nieuwe administratieve processen die gepaard gaan met de decentralisatie inregelen en moeten hier de tijd voor krijgen.

Oplossingen

Op basis van deze conclusies geeft Q-Consult Zorg de volgende oplossingsrichtingen:

• Voer de werkagenda van de Stuurgroep i-Sociaal Domein uit.
• Creëer een vorm van governance in de Wmo 2015 en Jeugdwet.
• Creëer een minimale SOLL-positie bestaande uit een standaardisatie van gegevens, systemen en techniek.
• Professionaliseer de verkoopfunctie van zorgaanbieders en inkoopfunctie van gemeenten. Zorgaanbieders kunnen hun verkoopfunctie professionaliseren door o.a. ketensamenwerking, onderaanneming, portfoliokeuzes, benchmarking en kostprijsbeleid.
• Harmoniseer de aanbestedingsprocedure om compliant te worden met het Europese aanbestedingsrecht.
• Versterk het vertrouwen in contractrelaties om een reductie in de stapeling van controles met betrekking tot de inkoop, bedrijfsvoering en verantwoording te bewerkstelligen.

Bovenstaande oplossingsrichtingen zijn door de betrokkenen ook wel samengevat met de metafoor van een puzzel: “De puzzelstukjes zijn reeds aanwezig, maar moeten alleen nog op de juiste plaats gelegd worden om de puzzel af te maken.”

Aanbevelingen overgenomen door VWS

Op 30 maart jl. heeft het ministerie van VWS de Tweede Kamer geïnformeerd dat zij belangrijke aanbevelingen uit het rapport overneemt.

• Voer de werkagenda van de Stuurgroep i-Sociaal Domein uit.
• Creëer een vorm van governance in de Wmo 2015 en Jeugdwet.
• Creëer een minimale SOLL-positie bestaande uit een standaardisatie van gegevens, systemen en techniek.

Daarnaast wordt een wetsvoorstel in consultatie gebracht. In deze ministeriële regeling worden regels opgenomen over de wijze van bekostiging, gegevensuitwisseling en/of verantwoording. Zo kan het gebruik van de uitvoeringsvarianten, het gebruik van het standaardberichtenverkeer of het landelijk verantwoordingsprotocol worden verplicht. Verder wordt het woonplaatsbeginsel aangepast.