Een brugfunctie tussen de technologie en de klinische praktijk
Begin 2020 (streefdatum april 2020) wordt er een nieuwe beroepsgroep opgenomen in de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG): de klinisch technoloog - in de praktijk ook wel bekend als technisch geneeskundige. Wat voor veranderingen brengt dit met zich mee in de zorg? En hoe verhoudt dit zich tot de verdere digitalisering van de zorg? Deze nieuwe beroepsgroep gaat een steeds belangrijkere rol spelen. Wij spraken Annemijn Jonkman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Technische Geneeskunde (NVvTG) over deze rol en hoe de competenties van een klinisch technoloog optimaal ingezet kunnen worden, met een focus op de digitale zorg.
Technische Geneeskunde
In 2003 is de opleiding Technische Geneeskunde aan de Universiteit Twente gestart met als doel het opleiden van een nieuwe professional die diagnostiek en therapie verbetert door middel van innovatief gebruik van technologie. We zien dat de zorg steeds complexer wordt, er komt veel technologie op ons af. We hebben mensen nodig die daar mee om kunnen gaan, die de technologie begrijpen, de patiënten begrijpen en zo een brug te slaan tussen de technologie en de klinische praktijk. De Wet BIG is noodzakelijk om een zelfstandige behandelbevoegdheid te krijgen. De klinisch technoloog is een toevoeging aan het behandelteam, met een expertise op zowel medisch als technologisch vlak.
Wat doet een klinisch technoloog?
"De klinisch technoloog innoveert. Als onderdeel van het behandelteam verricht hij technisch-medische handelingen, gebruikmakend van state-of-the-art technologie. Je kan hierbij denken aan het 3D printen van implantaten, het 3Dplannen en navigeren tijdens een operatie, de juiste inzet van e-health in de thuissituatie en slimme monitoring- en analysetechnieken die gebruikmaken van machine learning."
Wat is de meerwaarde van een klinisch technoloog in de digitale zorg?
"Tegenwoordig verzamelen we een enorme hoeveelheid aan klinische data, dat is niet meer met het oog te analyseren. Met hulp van slimme analysetechnieken kunnen behandelingen uiteindelijk veel beter gepersonaliseerd worden. De inzet van zulke technologie in de zorg vereist een andere mindset en zal het werken in de gezondheidszorg enorm veranderen. Als beroepsgroep zijn ze daarmee de schakel tussen de technologie, de patiënt en de huidige praktijk."
Waarom is het van belang dat de klinisch technoloog in de wet BIG komt?
"Het feit dat de klinisch technoloog in de Wet BIG komt, zorgt allereerst voor erkenning en waardering voor het vak. Maar, het belangrijkste is dat zij een eigenstandige verantwoordelijkheid krijgen; medische handelingen zijn in toenemende mate zó technologisch complex van aard, dat de arts de verantwoordelijkheid hiervoor niet zelf meer kan dragen. De klinisch technoloog heeft dus aanvullende expertise op dat van de arts; de Wet BIG bewaakt de kwaliteit van hun handelen."
Wat is kenmerkend voor de klinisch technoloog?
"Het is kenmerkend dat zij vakgebied-overstijgend werken en daarmee ook veel samenwerken met andere medische en technische disciplines om nieuwe technologie doelmatig en veilig toe te passen in de directe patiëntenzorg. Met een brede technologische en geneeskundige basis, is de klinisch technoloog op elke afdeling in het ziekenhuis van meerwaarde."
Wat kan een klinisch technoloog bijdragen buiten de muren van het ziekenhuis?
"De klinisch technoloog is niet alleen van meerwaarde binnen de muren van het ziekenhuis, maar ook daarbuiten. Dat gebeurt op dit moment in toenemende mate; de maatschappij verschuift steeds meer naar de preventieve geneeskunde en er zijn steeds meer chronische ziektes. Je kunt technologie slim inzetten en patiënten op afstand monitoren."
Wat kan de rol zijn van een klinisch technoloog bij e-health implementatie?
"De klinisch technoloog kan onder andere verzamelde gegevens interpreteren, rekenmodellen maken om bepaalde patronen in de gegevens te herkennen en daar het medisch beleid op af te stemmen. Omdat zij verschillende talen spreken kunnen zij de brug slaan tussen de patiënt, de zorgverleners en de ICT. Op die manier kunnen zij ook goed beslissen welke infrastructuur nodig is om thuismonitoring mogelijk te maken en om gegevensuitwisseling tussen verschillende zorgverleners veilig en goed in te richten."
Kamerbrief van minister Bruins
Minister Bruins schrijft in een kamerbrief over het evaluatieonderzoek art. 36a klinisch technoloog het volgende: "Zo blijkt dat voorbehouden handelingen geïndiceerd door de klinisch technoloog minder tijd in beslag nemen dan handelingen waarbij de arts eerst de indicatie stelt. Daarmee lijkt het experiment doelmatigheid van zorg te bevorderen. Zij adviseren dan ook de zelfstandige bevoegdheid voor de klinisch technoloog voor de vijf voorbehouden handelingen, waarvan de doeltreffendheid en doelmatigheid in dit onderzoek is aangetoond, definitief in de Wet BIG te regelen. Dat betekent dat de klinisch technoloog in artikel 3 van de Wet BIG opgenomen dient te worden."
Dat is ook van groot belang in de ketenzorg, kan de klinisch technoloog daar iets in bijdragen?
"Ja, zij kunnen goed inschatten welke hulpmiddelen en technieken waarde hebben. Zij kunnen de technologie op de kosteneffectiviteit, doelmatigheid en veiligheid kritisch beoordelen. De klinisch technoloog kan de verbinding maken tussen de verschillende ketenpartners, zowel op het niveau van de patiënt of cliënt als op het niveau van de organisatie."
Hoe is het handelen van de klinisch technoloog wettelijk en juridisch geregeld?
"De deskundigheid en verantwoordelijkheden van de klinisch technoloog zijn wettelijk en juridisch geregeld in de Wet BIG. Bij inbedding in de Wet BIG krijgt de klinisch technoloog daarnaast ook declaratiebevoegdheden bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De zaak is nu om de functie binnen de ziekenhuizen zodanig in te richten dat zij als volwaardige professional hun meerwaarde kunnen tonen. Denk aan inbedding van het nieuwe beroep in het functiehuis van de organisatie zodat zij als deskundige professional aan het werk kunnen."
De inbedding van de klinisch technologen gaat naar verwachting in april 2020 van start. Dit betekent dat vakgroepen moeten gaan nadenken over hoe zij deze professional willen gaan inzetten. Niet een onbelangrijke fase, want de klinisch technoloog gaat een belangrijke rol spelen rondom de inzet van nieuwe technologie, zoals e-health. Meer weten over de klinisch technoloog en de inbedding ervan in jouw ziekenhuis of de rol die ze kunnen spelen op het gebied van e-health? Neem dan gerust contact op met onderstaande consultants.
