Aandacht voor kinderen in de vrouwenopvang
Burgemeester Lenferink (Leiden) riep in 2018 in een indringend rapport op tot meer aandacht voor kinderen in de vrouwenopvang. Het is voor kinderen een zeer ingrijpende ervaring als zij samen met (een van) hun ouders terechtkomen in de vrouwenopvang of maatschappelijke opvang. De focus moet daarom niet alleen liggen op de ouders, maar ook op het kind. Om meer aandacht te geven aan de rol van het kind, hebben het ministerie van VWS, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en branchevereniging Federatie Opvang (FO) opgeroepen tot het formuleren van een normenkader voor kinderen in de opvang. Dit normenkader heeft Q-Consult Zorg ontwikkeld. Het normenkader definieert wat de sector verstaat onder ‘goede zorg’ voor kinderen in de opvang. Het biedt eenheid van taal en geeft cliënten inzicht in welke zorg zij minimaal mogen verwachten – overigens zijn opvangorganisaties vrij hoe zij dit vervolgens invullen.
De kern van het normenkader volgt de conclusie van het rapport van dhr. Lenferink: elk kind in de opvang moet gezien worden als een individuele cliënt met een eigen begeleidingsplan. Van oudsher is de primaire cliënt in de vrouwenopvang de vrouw (of man) die, eventueel met kinderen, vanwege veiligheidssituaties wordt opgevangen. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de kinderen die met hen meekomen, zodat ook zij de hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.
Wat vinden kinderen belangrijk?
Kinderen in de opvang zijn gewone kinderen met gewone kinderbehoeftes. Hier een greep uit de dilemma’s en vragen waar kinderen tegenaan kunnen lopen:
- Heb je toegang tot een keuken, waardoor je moeder je lievelingsmacaroni kan maken, zoals ze dat altijd thuis kon maken?
- Is er speelgoed in de speelruimte dat bij jouw leeftijd past?
- Zijn er andere kinderen van je leeftijd waar je mee samen kunt spelen?
- Heb je een aparte plek met je moeder (of vader) en voel je je daar veilig, ook in het contact met andere opvangbewoners?
- Is er een computer waar je je huiswerk op kan maken?
- Kunnen je vriendjes van school bij je komen spelen?
- Kun je naar school of zijn er mogelijkheden voor onderwijs in de opvang?
- Heb je activiteiten of bezigheden die je zelf kunt doen als je moeder in een behandelingssessie zit, of moet je uren op de gang wachten?
- Kun je naar je oude school blijven gaan, of zo snel mogelijk instromen op een nieuwe school?
Het normenkader ‘Kinderen in de opvang’ is samen met opvangorganisaties en gemeenten opgesteld. Het kader borgt:
- Vaststellen en borgen van de directe veiligheid van het kind (o.a. afnemen risicotaxatie specifiek voor het kind);
- Borgen van risicogestuurde zorg voor het kind (o.a. het opstellen van een veiligheids- en hulpverleningsplan);
- Borgen van herstel- en toekomstgerichte zorg van het kind (o.a. psycho-educatie, toeleiding naar traumabehandeling en afspraken met onderwijsinstellingen);
- Samenwerking in de kindketen (o.a. samenwerkingsafspraken met politie, Veilig Thuis, jeugdzorg, scholen e.a.)
Onderwijs voor kinderen
Een van de onderdelen van het normenkader is onderwijs - een cruciaal onderdeel voor een duurzaam herstel van het kind. Voor opvangorganisaties en onderwijsinstellingen die werken volgens het normenkader betekent dit dat zij afspraken maken zodat kinderen binnen 5 werkdagen na aankomst in de opvangorganisatie kunnen starten met onderwijs, zij het binnen de opvangorganisatie, zij het op een school, of elders.
Vanwege het grote belang van onderwijs voor de ontwikkeling van kinderen heeft Q-Consult Zorg, aanvullend op het normenkader, tevens onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen zorg en onderwijs. Dit rapport ‘Onderwijs voor kinderen in de opvang’ beschrijft aan de hand van drie praktijkvoorbeelden hoe opvangorganisaties en onderwijsinstellingen samen zorgen dat kinderen in de opvang naar school kunnen. Uitgangspunt hierbij is dat wat moeders en kinderen belangrijk vinden. Dit onderzoek is in opdracht van de ministeries van VWS en OCW uitgevoerd.
Wij zijn trots dat wij hebben mogen bijdragen aan een betere toekomst voor kinderen in de opvang. Wij hopen dat dit normenkader en het onderzoeksrapport handvatten biedt voor opvangorganisaties, onderwijsinstellingen en gemeenten om de ondersteuning voor deze kinderen nog beter vorm te kunnen geven. Het normenkader ‘Kinderen in de opvang’ wordt per 2020 onderdeel van het keurmerk Vrouwenopvang.
Beide rapporten zijn op 4 juli 2019 aangeboden aan de Tweede Kamer. Meer weten hierover? Neem dan contact op met ons op!
