Betalen voor waarde
Op woensdag 17 april is een groep van zorgverzekeraars, ziekenhuizen, financiers en academici bijeengekomen bij het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur om te praten over substitutie van zorg, de bekostiging en de verbinding met het toevoegen van waarde. De directe aanleiding voor deze bijeenkomst lag in drie actualiteiten. Het NZa adviesrapport over het belonen van zorg die waarde toevoegt; het boek over betaalbare zorg van prof. dr. Jeurissen en de faillissementen van MC Slotervaart en IJsselmeerziekenhuizen. Het doel van de bijeenkomst in Erasmus MC was de discussie aanjagen door onderlinge ervaringen te delen, om zo te zien in hoeverre de huidige bekostiging het betalen voor waarde in de weg staat en welke vervolgstappen hieraan bijdragen. Wij delen de belangrijkste bevindingen.
Wat is betalen voor waarde?
Bij betalen voor waarde gaat het om zorg op de juiste plek. Dit omvat het stimuleren van nieuwe, regionale samenwerkingsinitiatieven, die verkennen op welke wijze zorg, ondersteuning en welzijn in hun regio kan worden georganiseerd. Hierbij kan gedacht worden aan de prioriteiten ouderenzorg, preventie en/of GGZ, maar het staat samenwerkingsverbanden vrij hun specifieke regionale prioriteiten te formuleren.
Analyse knelpunten in de huidige bekostiging
De bijeenkomst werd afgetrapt door drs. Frido Kraanen, oud-directeur van pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM en lid Raad van Bestuur van de Omring. Onder de openingszin ‘What you pay is what you get’ belichtte Frido waar de huidige bekostiging tekort schiet. Dit heeft te maken met de volgende problematiek.
- Dominant systeemfalen: er is geen verdienmodel op preventie. Daarnaast denkt iedere aanbieder nog te vaak in zijn eigen straatje (“silo”). Door dit “silodenken” (per wet, per partij) liggen incentives om anders te sturen ver uit elkaar en richten de stakeholders zich op de eigen belangen en het in stand houden van de bestaande instituten.
- Kosten: een zorgkantoor heeft geen baat bij lagere uitgaven. Ook is er voor externe private equity partijen geen rendement op geïnvesteerde zorgeuro’s te realiseren door het verbod op winstuitkering.
- Bekostiging: hoewel er geen perfect bekostigingsmodel is, is de grootste vraag hoe je de risico’s kunt mitigeren. De huidige bekostiging kent een omzetprikkel, waardoor bespaarde tijd/ruimte wordt opgevuld met nieuwe zorg. Kwaliteit en transparantie zijn lastige knelpunten in de huidige bekostiging. Daarnaast is de huidige bekostiging geen enabler voor innovatie. Een oplossing voor dit bekostigingsprobleem zou populatiebekostiging kunnen zijn. Hierin zal degene met de slimste oplossing prevaleren. Het verschuiven van het risico naar de zorgaanbieders is echter geen ‘fit’ met de huidige spelregels (o.a. omzetprikkel DBC’s). Zorgverzekeraars kunnen hier een rol in nemen door ‘gezondheid’ in plaats van ‘zorg’ te verzekeren.
Waarom betalen we nog niet voor waarde? Tijdens deze bijeenkomst hebben we kunnen concluderen dat er sprake is van noodzaak en urgentie, alsmede politieke ruimte. Er is echter nog weinig (gecoördineerde) actie.
Van output naar waarde: hoe concreet verder?
De meningen over ‘betalen voor waarde’ verschillen sterk, afhankelijk van de belangen van de stakeholder. Daarom worden de woorden “regie”, “vertrouwen” en “kernwaarden” centraal gesteld om iets te kunnen bereiken in een regio. Daarnaast kwam in de discussie sterk naar voren dat er meer geleerd moet worden van de huidige initiatieven, vooral op het vlak van coördinatie van acties, regievoering en schaalbaarheid. In de onderstaande figuur wordt concreet geduid welke beweging we moeten maken en hoe we dus verder moeten in deze transitie.
Wat levert het ons op? Hoe moeten we verder?
Om binnen de regio te komen tot zorg op de juiste plek zijn concrete aandachtspunten benoemd. Stakeholders zoals ziekenhuizen, VVT-instellingen en eerstelijns centra die verder willen in de transitie naar zorg op de juiste plek kunnen deze aandachtspunten als uitgangspunt nemen voor hun overleg:
- Waar zou de regie (leiderschap) kunnen zitten?
- In welke subpopulaties zit potentie?
- Hoe zorgt men voor voldoende vertrouwen tussen de stakeholders?
- Wat zijn, op basis van de samenleving, de waarden die we centraal willen stellen?
- Wat zijn de randvoorwaarden van de stakeholders in de regio?
- Wat zijn de goede voorbeelden?
- Wat zijn de effecten bij opschaling?
- Wat zijn de effecten op het verdienmodel van de stakeholders?
- Waar zit de potentiële disruptie?
Meer weten over deze bijeenkomst of over de sprekers? Neem dan contact op met onderstaande consultants.
