Gezond roosteren in de strijd tegen hoge werkdruk
Heeft jouw zorgorganisatie ook te maken met een toenemende werkdruk? Dit kan een verlaagde werktevredenheid, grotere kans op het maken van fouten en een verminderd mentaal en fysiek welzijn voor zorgpersoneel en medisch specialisten tot gevolg hebben. Een van de oplossingen in de strijd tegen de alsmaar hoger wordende werkdruk is gezond roosteren.* Maar wat houdt een gezond rooster precies in, wat zijn de voor- en nadelen en hoe ga je ermee aan de slag binnen jouw zorgorganisatie?
*De bevindingen uit dit artikel zijn afkomstig uit een onderzoek van Q-Consult Zorg naar gezond roosteren binnen vakgroepen. In totaal zijn er 12 vakgroepen in de kindergeneeskunde geïnterviewd.
Wat is een gezond rooster?
Een gezond rooster behartigt de belangen van zorgpersoneel, medisch specialisten, patiënten en het ziekenhuis en is een manier om de werkdruk te verlagen. Hierbij kan gedacht worden aan het inplannen van hersteltijd en het maken van eenduidige afspraken binnen de vakgroep en met andere vakgroepen over de bezetting binnen en buiten kantoortijden rekening houdend met de zorgvraag.
De definitie van gezond roosteren is niet eenduidig. Er is geprobeerd meer invulling te geven aan dit begrip door middel van de Handreiking Gezond Roosteren, uitgebracht in 2014 in opdracht van de LAD, NVZ en OMS. Ondanks deze handreiking blijven er vragen over wanneer een rooster gezond is. Hierbij spelen verschillende factoren een rol, bijvoorbeeld grootte van de vakgroep, voorwacht en drukte van nachtdiensten.
Uitdagingen van gezond roosteren
Voor vakgroepen kan het lastig zijn om gezond roosteren in de praktijk te brengen. Een reden hiervoor is dat de kaders voor een gezond rooster soms onduidelijk zijn, wat maakt dat er verschillend invulling kan worden gegeven aan bijvoorbeeld de hersteltijd in het rooster. Er zit variatie in de mate waarin men vrijgesteld wordt van taken, de lengte van de hersteltijd en de timing van hersteltijd in het rooster.
Ook een gebrek aan eensgezindheid binnen de vakgroep kan een belemmering zijn voor de invoering van gezond roosteren in de praktijk. Een omwenteling naar gezond roosteren kan immers vragen om bepaalde opofferingen, zoals minder flexibiliteit in het rooster. Het is daarom belangrijk dat men het binnen de vakgroep allereerst eens wordt over wat iedereen er voor over heeft om gezond te gaan roosteren.
Tip: Cursus Slim roosteren in de zorg
Voordelen van gezond roosteren
Ondanks de uitdagingen biedt gezond roosteren ook veel voordelen. Zo verlaagt hersteltijd de mentale druk van een nachtdienst. Ook is de ervaring dat herstellen na een dienst meer (positieve) energie oplevert, waardoor onder andere meer interesse getoond kan worden in de patiënt en er ook meer ruimte is om jezelf te ontwikkelen als medisch specialist. Medisch specialisten hebben daarnaast het idee dat men na herstel efficiënter werkt en dus de productie minder onder druk komt te staan dan verwacht. Al deze factoren dragen bij aan de werktevredenheid.
Tips voor gezond roosteren in jouw zorgorganisatie
Voorkom overvolle spreekuren met behulp van capaciteitsmanagement
Maak gebruik van zorgvraaganalyses en capaciteitsberekeningen om inzicht te krijgen in hoeveel capaciteit aan medisch specialisten je nodig hebt om de verschillende taken (spreekuur, OK, visite lopen, neventaken etc.) door het jaar heen te bezetten. Hierdoor kun je bijvoorbeeld overvolle spreekuren - wat een oorzaak van werkdruk kan zijn - voorkomen.
Voer gezond roosteren stapsgewijs in
Om meer draagvlak te creëren en het gevoel van inleveren te beperken, is het advies om gezond roosteren stapsgewijs in te voeren. Maak binnen de vakgroep inzichtelijk welke factoren het zwaarst wegen om te komen tot een gezond rooster en stel samen de vakgroepgebonden randvoorwaarden op. Zolang er binnen de vakgroep mandaat is, kan een gezond rooster binnen handbereik zijn.
Wil jij aan de slag met gezond roosteren binnen jouw organisatie en kun je hierin ondersteuning gebruiken? Bekijk dan de trainingen van Q-Academie of neem contact met ons op.