wo 18-09-2019

Samenvatting Prinsjesdag en Miljoenennota 2020

Dinsdag bood minister Wopke Hoekstra van Financiën de Miljoenennota en Rijksbegroting aan aan de Tweede Kamer. Een moment waarop Hoekstra benadrukt dat de stukken er zijn voor iedereen. “Belastinggeld is niet van de politiek, het is van alle Nederlanders”, aldus Hoekstra in de Miljoenennota. Hoe wordt ons collectieve geld besteed? Wat zijn de belangrijkste punten uit deze nota voor de zorg? En wat is de impact van de plannen voor zorgaanbieders? Traditiegetrouw zetten wij het op een rij!

De Miljoenennota in een notendop
Niet geheel verrassend blijven de zorg, de sociale zekerheid en het onderwijs de grootste uitgave-categorieën voor 2020. De totale zorguitgaven zullen komend jaar stijgen met drie miljard euro, naar een totaal van 88 miljard. Meer dan de helft van deze verhoging, 1,9 miljard euro, is bestemd voor stijgende prijzen en loonsverhogingen in de zorg. Belangrijke aandachtspunten blijven de arbeidsproblematiek en vergrijzing: dit betekent ook extra gelden voor programma’s gericht op ouderenzorg. Waar gaan deze extra gelden heen? In totaal gaat er 500 miljoen extra naar verpleeghuizen en 300 miljoen extra naar jeugdzorg.

Opvallend is dat de contouren in de Miljoenennota en Rijksbegroting in de richting wijzen van een integrale zorgaanpak met de gemeenten, wat vervolgens een niet te onderschatten transformatie zal betekenen.

Dit zei Koning Willem-Alexander over de zorg tijdens de troonrede:
“Grote vragen voor de lange termijn spelen ook in de zorgsector. In deze periode worden al belangrijke stappen gezet. Bijvoorbeeld met gerichte maatregelen om meer mensen te laten kiezen en te behouden voor een carrière in de zorg. Met sectorbrede akkoorden om de groei van de uitgaven te beperken en de zorg beter te maken. Maar er is meer nodig. Hoe zorgen we straks voor genoeg liefdevolle handen aan het bed en in de thuiszorg – de onmisbare mensen die dag en nacht beschikbaar zijn? En hoe passen we technische zorginnovaties op brede schaal toe? Voor de zomer van 2020 schetst de regering de contouren voor de toekomstige organisatie van de zorg.”

Belangrijkste thema's in de nota en begroting

Speerpunten voor de langdurige zorg blijven ouderenzorg en gehandicaptenzorg. Dit zijn de belangrijkste veranderingen:
- Programma Thuis in het Verpleeghuis. Ook in 2020 wordt ingezet op het aantrekken en behouden van voldoende, gemotiveerde en gekwalificeerde zorgverleners, wat moet leiden tot hogere cliënttevredenheid. De extra kwaliteitsmiddelen die beschikbaar komen in 2020 reiken tot € 1,8 miljard (van de totaal beschikbaar gestelde € 2,1 miljard).
- Programma Langer Thuis. In 2018 stelde de overheid ruim € 340 miljoen beschikbaar voor de uitvoering van het programma Langer Thuis. In 2020 wordt ingezet op het beter in beeld brengen van de effecten van de maatregelen uit het programma Langer Thuis. Focus ligt op een merkbaar verschil maken voor ouderen, mantelzorgers en professionals.

Verschillende programma’s voor data en techniek in de zorg

Versnellingsprogramma InZicht. InZicht is een versnellingsprogramma voor de digitale gegevensuitwisseling in de langdurige zorg die nu onvoldoende tot stand komt. In 2019 is gestart met 15 proeftuinen (samenwerkende zorginstellingen) waarin gegevens daadwerkelijk worden uitgewisseld. In 2020 worden de eerste implementaties bij zorginstellingen verwacht van eOverdracht en PGO.
Stimuleringsregeling E-health Thuis. De nieuwe Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET) geeft in 2020 een impuls aan de opschaling en borging van e-health-toepassingen die mensen thuis ondersteuning en zorg bieden. In 2020 is € 19,2 miljoen beschikbaar. Met de SET-gelden kunnen de eigen investeringen van gemeenten of uitvoeringsorganisaties verdubbeld worden, om zo de expertise rond het gebruik van e-health op te bouwen. Onderwerpen zoals eenzaamheidsbestrijding, langer zelfstandig thuis wonen en online begeleiding van jeugd passen goed bij deze regeling. De regeling aanvragen kan sinds kort en er wordt slechts mondjesmaat gebruik van gemaakt. Onze tip: ga hier nu mee aan de slag, voordat het te laat is!
HLA middelen GGZ. De VIPP regeling voor de ontsluiting van de informatie tussen zorgverleners en patiënten komt later tot besteding, omdat het programma later van start is gegaan dan voorzien. Dit project was wel al in vorige begroting al toegelicht.
Gegevensuitwisseling in de MZS. Voor het ontsluiten van patiëntgegevens in de medisch-specialistische zorg, is er in 2020 in totaal € 45,7 miljoen beschikbaar waarvan € 3,7 miljoen voor de geboortezorg (Babyconnect) en € 42 miljoen voor ziekenhuizen en zelfstandige behandelklinieken (VIPP).

Toegang tot de Wlz voor mensen met een psychische stoornis. In het regeerakkoord is het voornemen opgenomen om mensen met een psychische stoornis die voldoen aan de criteria van de Wlz, ook toegang te geven tot de Wlz. Op 2 juli 2019 is het wetsvoorstel aanvaard door de Tweede Kamer en op 9 juli 2019 door de Eerste Kamer. Het CIZ zal in 2020 het beoordelingsproces in gang zetten, zodat naar verwachting 9.250 cliënten vanuit de Wmo en Zvw op 1 januari 2021 overgaan naar de Wlz. Ons advies: zorgaanbieders kunnen hier mogelijk vragen van cliënten over kunnen krijgen. Bereid jouw medewerkers hier dan ook op voor.
De inzet van geestelijke verzorging wordt vergroot. In 2020 wordt geïnvesteerd om de inzet van geestelijke verzorgers te vergroten door een verhoging met € 7 miljoen van de regeling Palliatieve Terminale Zorg.
(Ont)Regel de Zorg. Het ontregelen van de zorg blijft een speerpunt. In 2020 intensiveert het ministerie van VWS de aandacht voor de lokale component van de regeldruk die zorgverleners ervaren, voortvloeiend uit verplichtingen of procedures die op instellings- of locatieniveau gelden. Onze advies: blijf kritisch kijken naar of registratieregels (zowel formele als informele) nodig zijn. Ga hierover in gesprek met elkaar!
Focus op behoud medewerkers. Waar vorig jaar volop aandacht was voor het aantrekkelijker maken van werken in de zorg (bijv. met de campagne “Ik Zorg”), is er dit jaar meer aandacht voor werken in de zorg. Met het actieprogramma Werken in de Zorg ligt de focus op het behoud van medewerkers. Er zal aandacht blijven voor zowel de aanvoer als het behoud van personeel in de zorg.

Aandacht voor patiëntveiligheid
Voor het thema patiëntveiligheid is in de jaren 2020–2023 in totaal € 20 miljoen beschikbaar voor het plan van aanpak Tijd voor verbinding, dat op 1 oktober 2018 is aangeboden aan de Minister van VWS. Het doel van het plan is in vier jaar tijd te komen tot een aanmerkelijke en betekenisvolle daling van de potentieel vermijdbare schade en sterfte in de ziekenhuiszorg. Kern van het plan van aanpak is de inrichting en uitvoering van een Netwerkorganisatie Patiëntveiligheid. De opdracht aan de netwerkorganisatie is een beweging van professionals, bestuurders en patiënten op gang te brengen die gezamenlijk in alle ziekenhuizen de patiëntveiligheid verder verbetert.

Veel aandacht voor preventie. De inzet op gezonde leefstijl, gezonde voeding en een gezond gewicht krijgt in 2020 extra aandacht via het Nationaal Preventieakkoord. Hierbij sluit de overheid zo veel mogelijk aan bij effectieve en bestaande programma-lijnen. Dit zijn onder andere:
- Subsidie aan de Stichting Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) om in gemeenten een gezonde(re) omgeving te creëren en in te zetten op een stijging van het aantal jongeren op een gezond gewicht in minimaal 75 (JOGG-) gemeenten in 2020.
- De brede programma’s Gezonde School en Gezonde Kinderopvang. Hierin worden in nauwe samenwerking met de Ministeries van OCW, LNV en SZW de kinderen in voorschoolse voorzieningen, het basis- en voortgezet onderwijs en mbo gestimuleerd tot een gezonde leefstijl.
Extra gelden voor jeugd. Naar aanleiding van het verdiepend onderzoek jeugd is besloten gemeenten voor de periode 2019–2021 € 1.020 miljoen extra ter beschikking te stellen. In 2020 ontvangen gemeenten € 300 miljoen extra. Gemeenten worden daarmee in staat gesteld de belangrijke en noodzakelijke veranderingen op gang te brengen en voldoende passende hulp te kunnen blijven bieden.
Jeugdhulp blijft beschikbaar tot het 21^e levensjaar. In navolging van de verlenging van de pleegzorg voor kinderen in gezinshuizen wordt het vanaf 2020 de norm dat jeugdhulp beschikbaar blijft tot het 21e levensjaar. Het kabinet stelt hiervoor structureel € 11,4 miljoen extra beschikbaar aan gemeenten en in 2020 € 6,1 miljoen extra.
Alle regio’s een aanpak voor huiselijk geweld en kindermishandeling. De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is gericht op de Veilig Thuis-regio’s. De inhoudelijke ambities van het programma Geweld Hoort Nergens Thuis en Dat Wat Werkt moet op regionale schaal worden ontwikkeld en geconsolideerd. De doelstelling voor 2020 is dat alle regio’s een aanpak hebben. In 2020 gaat elke regio verder met de implementatie van de eigen aanpak waarbij ze hierbij prioriteren om merkbare effecten te realiseren, zoals een afname van zwaardere zorg in een later stadium.

Dit waren de belangrijkste punten van de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor 2020! Wil je hierover doorpraten met iemand uit ons team? Dan kan dat uiteraard! Neem gerust contact op met één van de onderstaande consultants.